• Anasayfa
• Hakkımızda
• Danışmanlıklarımız
  • Bireysel Danışmanlıklarımız
  • Kurumsal Danışmanlıklarımız
• Eğitimlerimiz
  • Bireysel Eğitimlerimiz
  • Kurumsal Eğitimlerimiz
• İletişim

Damak yarığının çeşitli tipleri vardır. En basit olanı küçük dilin yarık olduğu hafif şeklidir. Biraz daha ileri durumu yumuşak damak dediğimiz kısmın yarık olanıdır. Sert damağı yani kemik kısmını da içine alan damak yarığı daha ciddi olanıdır. Diş kavisinide içine alan tipi ise en ciddi olanıdır. Sadece yumuşak damağı kapsayan damak yarıkları altı aylık dahi ameliyat edilebilir. Bunların erken ameliyat olmasının nedeni çocukların erken devrede normal fonksiyona kavuşturulması ve konuşmalarının daha düzgün olması içindir. Ancak sert damağı da yarık olan yani kemikte de bir yarığı olan çocuklarda bir yaşına kadar cerrahi için beklenmesi uygun bulunur. Zira kemik gelişmesinde herhangi bir aksaklığa meydan vermemek için bu geciktirme sağlanır. Daha önceleri bu tip damaklarda bir buçuk yaşına kadar beklenirdi ancak bir buçuk yaşına kadar beklemenin çok fazla bir şey değiştirmediği anlaşıldığından genel olarak bu konu ile ilgilenen büyük merkezlerde bir yaşında bunların tamirinin yapılmasının uygun olacağı kararına varıldı. Damak yarığının tamiri hastanın kendi dokuları ile yapılır ve bu yarığın her iki tarafındaki dokular gerek yumuşak doku gerekse kemiğin üstündeki periost dediğimiz kısımlardan sıyrılarak orta kısımdan birleştirilir ancak bu birleştirme esnasında kaslarda birbirine yaklaştırılır. Zira bu kasların iyi tamir edilmediği durumlarda yumuşak damağın hareketi iyi olmayacak ve böylece de konuşma bozuklukları meydana gelecektir. Düzgün konuşma için ayrıca yumuşak damağın uzunluğunun da yeterli olması lazımdır ki yutakla damak arasındaki valf dediğimiz kapanma sistemini doğru dürüst sağlayabilsin. Bu sağlanamadığı takdirde genizden konuşma dediğimiz bir tip konuşma meydana gelebilecektir. Çocukların normal konuşmaya başlama zamanları bir yaş civarıdır ve damak yarığı tamirinin bir yaşından itibaren yapılması konuşma bozukluklarının azalmasına neden olacaktır. Geciktirilmiş olarak yapılan damak yarığı tamirlerinde konuşma bozuklukları oranı daha fazla olacak ve bu hastaların bir konuşma terapisti tarafından tedavisi uzun zaman alabilecektir. Buna karşın yeterli ve zamanında yapılmış müdahale sonucu konuşma tedavisine daha az süreli ihtiyaç duyulacaktır.

AMELİYAT SONRASI BAKIM:
Gerek dudak ve gerek damak ameliyatından sonra çocuğun kollarının tespit edilerek ağzına elini getiremeyecek şekilde bir ay tutulması gerekmektedir. Aksi takdirde çocuk ağzına elini sokabilecek gerek dudağını gerekse damağını yırtabilecektir. Dudak yarığı tamirinden sonra çocuk artık emzikle beslenmeyecek bir kaşık kenarından veya bardakla beslenmeye geçilecektir. Damak yarığı tamirinden sonra yine ağıza sert cisimler sokulması son derece mahsurludur. Zira damağın açılmasına neden olabilecektir. Özellikle ilk iki hafta tamamen sulu gıdalar, ondan sonraki iki haftada ise yumuşak gıdalar (muhallebi ve yoğurt veya çırpılmış yumurta gibi ) ile beslenecektir. Normal beslenmeye ancak ameliyattan bir ay sonra başlayabilecektir. Yine bu devirde çocuğun ağzına kalem, fındık, fıstık gibi sert cisimleri sokmaması uygun olacaktır. Damak yarığı tamirinden sonra hastaların konuşma egzersizleri yapması bakımından konuşma terapisti sizlere yardımcı olacak ve hastanın kontrollere getirilmesinde büyük faydalar sağlayacaktır. Özellikle konseye gelerek ekip tarafından görülmeniz ve senede bir bu alışkanlığınızı yitirmemeniz çocuğun menfaati açısından çok faydalı olacaktır. Damak yarıklı çocuklarda kulak iltahaplanması açısından önemli olduğu için yarık damaklı çocuklarda sık kulak enfeksiyonları görülebilir. Özellikle boğazdan havalandırma tüpü dediğimiz "östaki" borusuna gıdaların kaçması ile bu bölgelerde enfeksiyon oluşabilir. Çocuklarda kulaklarda enfeksiyonun erken teşhis önemlidir. Gerekirse kulak, burun, boğaz uzmanı tarafından kulak zarına küçük bir plastik ventilasyon tüpü yerleştirilebilir. Bu küçük işlem operasyon esnasında veya daha sonrada yapılabilir. Ek olarak plastik cerrahınız dudak, burun , diş etleri ve damak fonksiyonları ve şekli açısından ek ameliyat önerebilir. Ek ihtiyaçlarınızı dudak damak yarığı ekibi üyeleri ile konuşarak yönünüzü bulabilmeniz mümkündür.
Dudak damak yarıklı çocuklarda belki de en önemli konu dudak veya damağın cerrahi olarak tamirinin uzun bir sürecin sadece bir başlangıcı olduğudur. Aile desteği çocuğunuz için çok önemlidir. Sevgi ve anlayış, onun bu fiziksel kusurunu göz ardı ederek kendine güvenle büyümesini sağlayacaktır.

AMELİYAT SONRASI DEğERLENDİRME:
Dudak yarığı ameliyatından sonra özellikle iki buçuk yaşına gelindiği sırada burun deliğindeki bir asimetri küçük bir müdahale ile düzeltilmesi yaygın olarak kabul edilen bir durumdur. Buna "dudak yarığı burnunun düzeltilmesi" ameliyatı ismi verilir. Böyle bir düzeltme buradaki kıkırdak bozukluğunun daha ağır bir duruma gelmesini önlemektir. Buraya yapılacak müdahale bir estetik burun ameliyatı değildir. O bakımdan on yedi, on sekiz yaşlarına kadar beklemek gerekmez. Eskiden yanlış bir inanış ile müdahale 16-17 yaşında yapılır ve böylece dudak yarığına bağlı burun şekil bozukluğunun düzeltilmesi daha zor bir şekle gelmesine neden olunurdu. Yine çocuğun gelişmesi esnasında dudağın gelişmesine bağlı olarak küçük kusurlar meydana çıkarsa bunlara da küçük müdahaleler gerekebilir. Bu süreç on yedi-on sekiz yaşına kadar devam edebilir. Damak yarığı sonrası devrede ise hastanın özellikle diş kavsinde bir yarık varsa bunun ancak on üç yaşından sonraki bir devrede tamiri veya bu bölgenin protezle kapanması önerilebilir. Özellikle damak yarıklı çocuklarda dişlerin büyümesinde önemli derecede bozukluklar meydana gelebilir. Bunların çok iyi bir bakımı ve koruması gerekmektedir. Bu konuda dudak damak yarığı konseyinde size önerilenlerin dışında hareket etmemeniz çocuğun gelişmesi, ağız gelişmesi bakımından önem arz etmektedir. Yine bu çocuklarda ağızda gelişme bozuklukları da olabilir. Gerek maksillanın (üst çene) gerekse mandibula dediğimiz alt çenenin normalden farklı büyümesi gibi sorunlarda karşımıza çıkabilir. Bütün bunların takibinin yılda bir konseye gelerek yapılması gerekmektedir. Unutmayınız ki bu konseyde plastik cerrahı yanında dişlerle ilgili ortodonti bölümünün ekibi, konuşma terapisti, çocuk doktoru hazır bulunacak ve sizleri doğru yöne götürecektir. Yine bu devrede çocuğunuz daha düzgün konuşabilmesi için bir konuşma terapistine ihtiyacı olabilecektir.
Op.Dr. A. Fevzi YAVAŞ