Sık Karşılaşılan Obsesif Kompulsif Bozukluklar ve Düşünce ? Davranışlarına Özgü Örnekleri / Psikolojik Sorunlar
Bulaşma: (Tehlikeli bulunan kir, mikrop, ürin, pislik, kan, ışın, zehir gibi zarar vermesinden korkulan maddelerle kontakt) Buna ilişkin obsesif düşüncelere örnek olarak; berberin fırçası yada tarağı AİDS virüsü taşıyor düşüncesi verilebilir. Bu düşünceye yönelik Kompulsyon ise; AİDS virüsüne ilişkin tahlil yaptırmak, el ve saçları yıkamak, diğer insanların elledikleri yada dokunduklarını düşündükleri herşeyi steril bir şekilde temizlemek.
Fiziksel Şiddet: (Kendisine veya başkalarına, kendisinin veya başkalarının zarar verebileceği). Bununla ilgili obsesif düşünce; bebeğime kötü bir şey yapacağım, kompulsif davranış ise; bebği veya çocuğu ile yalnız kalamama, bıçak ve plastik torba gibi, zarar vermede kullanabileceği eşyaları ortadan kaldırma.
Ölüm: Ölüm ile ilgili obsesyona; sevgilisinin veya eşinin ölebileceği düşüncesi, kompulsyona da; bu kişinin sürekli yaşadığının kontrolü örnek olarak verilebilir.
Tesadüfi Şanssızlıklar: Örneğin; kazalar, hastalık, vb. Bu alanlara yönelik obsesyonlara; araba ile birine çarpabileceği düşüncesi, kompulsyon olarak da; hastane yada polisi aramak, yolu tekrar gidip gelmek örnek olarak verilebilir.
Uygunsuz Sosyal Davranışlar (Örneğin; müstehcen şeyler söylemek, kontrolü kaybetme korkusu) Bu konuya ilişkin obsesyonlara örnek olarak; ahlaksız şeyler söyleme düşüncesi, kompulsyon olarak da; kontrolü elinde tutma denemeleri, sosyal ortamlara girmeyi engelleme, sürekli olarak başkalarına; davranışının belirli durumlarda kabul edilebilir olup olmadığını sorma verilebilir.
Seks (Uygunsuz bir şekilde seksüel organları ile meşgul olma, kabul edilmeyen seksüel davranışlar). Bu alana yönelik obsesif düşüncelere; birilerine tecavüz etme düşüncesi, kompulsif davranışlara ise; potansiyel kişilerle aynı ortamda yalnız kalamama örnek olarak verilebilir.
Din (Örneğin; Tanrı'ya küfretme, dini ikilemler) Bu alana ilişkin obsesif düşüncelere; Tanrı'nın yok olduğu veya inaç yokluğu, kompulsyonlara ise; sürekli dua etmek, dini yardım arama, vb. örnek olarak verilebilir.
Düzenlilik (Örneğin; eşyaların doğru yerlerinde olma zorunluluğu, davranışların doğru bir tazda (belirli bir örneğe uygun veya belirli sıklıklarla) yapılması). Bu alana ilişkin obsesyonlara; eğer dişlerimi doğru bir şekilde ve düzende fırçalamazsam, doğru yapana kadar tekrar önden başlayarak devam etmeliyim, kompulsyonlara ise; bir davranışın aynı sıklıkta tekrarlanması veya yapılması, tekrarların kendini iyi hissedene kadar sürdürülmesi. Bu kategorideki tekrarlayan davranışlara, kötü yada berbat düşünceler sonucunda yapılan hareketler de eklenmelidir. Merdivende iken aklına kötü düşünceler gelen bir hasta, tekrar iyi veya olumlu düşünceler gelene kadar merdiveni inip çıkmaya devam ediyor olabilir.
Kaybetme: Sağlıklı bireyler için bile önemli bir şeyleri kaybetme korkusu yada cüzdanının yerinde olup olmadığını kontrol etme davranışı anormal değildir. Bazı obsesif kompulsif hastalar böyle düşünceler ve devamındaki kontrollerle saatler boyunca ayrıntılarla uğraşabilirler. Örneğin bir hasta, giyim eşyalarını yıkamak üzere banyoya getirdiğinde, yıkamaya atmadan önce ceplerinde önemli şeyler unutmamak için bir ceketi veya pantolonu 30 kez kontrol edip, çırptığını ifade etmektedir. Bir diğeri parayı defalarca kontrol edip silkeledikten sonra, başka bir kağıt paranın yapışık olmadığınına kesin inanmasından sonra kağıt parayı bir başkasına verebilir. Bu bireyler için alış veriş neredeyse imkansız hale gelebilmektedir.
Anlamsızlık: Örneğin; anlamsız ifadeler ve deyimler, resimler, melodiler, kelimeler ve sayılar. Bu kategoriye ilişkin obsesyonlara; bir iş yaparken (örneğin kitap okurken), bir televizyon serisinin melodisinin işitilmesi örnek olarak verilebilir. Aynı obsesyona yönelik kompulsyon ise; kafasında bu melodi yok olana kadar parağrafın tekrar tekrar okunmasıdır.
Bilgi Gizliliği: Daha önce gözden geçirilmiş diğer korkular gibi, kişisel ve özel bilgilerin suistimal edilme korkusunu içeren obsesyon ve bunu takip eden kompulsyonlar da azımsanmayacak kadar çoktur. Göndermek istediği bir mektubun bir yabancı tarafından ele geçirilerek görülme düşüncesi, evine gelen misafirlerin kişsel ve özel bilgilere ulaşabileceği korkusu bu tür obsesyonlara örnek verilebilir. Bu tür kompulsyonlara ise; sürekli kişilerin takibi, özel veya kişisel bilgileri saklamak için saatler süren çabalar verilebilir.
Bir çok hasta, obsesyon ve kompulsyonları hakkında konuşmaktan hastalık derecesinde korkarlar. Bu tür konuşmaların hastalıklarını daha kötüye doğru götüreceğini, daha gerçek bir hale getireceğini ve hatta düşüncelerini gerçeğe dönüşebileceğine inanırlar. Burada düşünce ve davranış veya hareketleri birbirinden ayırt etmemiz gerekmektedir. Biz kendiliğinden ortaya çıkan düşüncelerimizi kısa dönemde çok az kontrol edebiliriz. Eğer bir düşünceyi bastırmayı denediğimizde, bu düşünceyi kafamızdan atmamız neredeyse imkansız hale gelir. Dolayısıyla bir düşünce ile sürekli meşgul olmak, bu düşüncelerin iyice yerleşmesini sağlamaktadır. Bu nedenle biz düşüncelerle nasıl yaşanabileceğini öğrenmeliyiz. Öncelikle beraber yaşamayı öğrenebilmenin ilk şartı, bu kendiliğinden ortaya çıkan düşüncelerimizi kabul etmeyi öğrenmeliyiz. Bu düşünceler genellikle duygularımız ile ilgili oldukça sınırlı bilig içermektedir. İstenmeyen bu obsesif düşünceler; bir başkasının sperminin bulaşması düşüncesinde olduğu gibi, oldukça utanç verici de olabilir. Özellikle çok sayıda kompulsif davranışların yol açtığı ağır problemleri olan hastalar, bu kompulsyonlarının fazlalığı nedeniyle utanç içinde de olabilirler. Tekrarlayıcı düşünceleri, kontrolü kaybetme korkuları yaşatabilmesine rağmen, hastaların çoğu bu saplantılı düşüncelerinin anlamsız olduğunun farkındadırlar.
Hastalar bazen sahip oldukları bu tekrarlayıcı ve rahatsızlık veren düşüncelerinin şizofreni hastalığının bir işareti olduğunu düşünerek korkuya kapılırlar. Eğer obsesif düşünce yada uyarılar şiddet yada diğer yasal olmayan ve ahlak dışı objeler içeriyorsa, genellikle hastalar terapist yada doktorlarının bunları bilmesi durumunda, kendileri hakkında suç duyurusunda bulunacakları ve hapse girebilecekleri korkusunu yaşarlar. Şizofreni gibi psikotik rahatsızlıklarda, obsesif kompulsif bozuklukların tersine, gerçeklik ve kendi düşünceleri arasında bir ayırım yapılamaz. Tedavi edilmemiş akut şizofreni hastası; komşusu tarafından elektrik şoku ile kendisine zarar verileceği yada diğerlerinin kendi düşüncelerini rahatlıkla okuyabileceği ve düşüncelerini etkileyebileceği saplantılarını, tam bir gerçek olarak değerlendirir. Obsesif düşüncelere sahip olan kişi, en azından geçici olarak da olsa, bu korkularının abartılı olduğunun farkındadır.
www.genbilim.com
Okunma Sayısı: 7329 / Yorum Sayısı: 0
Bu yazıya daha önce yorum yapılmamış ?