Dikkat Eksikli¤i Hiperaktivite Bozuklu¤u / Psikolojik Sorunlar
Dikkat eksikli¤i hiperaktivite bozukluğu (DEHB) dikkat süresinin
k?sal?¤? gibi dikkat sorunlar?,aşırı hareketlilik, dürtüsellik belirtilerinin
erken çocukluk döneminden bafllayarakeriflkinlik y?llar?na kadar ve hatta
daha sonraki y?llarda da devam edebildiği bir bozukluktur (1). Bu bozuklukla ilgili son y?llarda çok say?da çal?flma yapallm?şl ve birçok ilaç kullan?ma girmifltir.Çocuk psikofarmakolojisinde son 5 y?l
içinde, sadece DEHB psikofarmakolojisi konusunda 1000'den fazla makale yayınlanm?flt?r (2). Bu rakam ondan önceki
15 y?lda yay?nlanan makale say?s?n?n
iki kat?ndan fazlad?r. Ayr?ca yap?lan bilimsel
toplant?larda bu konuda çok say?
da seminer ve poster sunulmaktad?r.
DEHB psikofamakolojisinde yap?lan çal?
flmalar çocuk ve ergen psikofarmakolojisinin
di¤er tüm alanlar?nda yap?lan
ilaç çal?flmalar?n?n toplam?ndan fazlad?r
(2).
Bu kadar çok çal?flma yap?lmas?n?n
en önemli nedenlerinin bafl?nda
DEHB'nin uzun seyri ve düzenli ilaç tedavisinin
gereklili¤idir. Tedavi olanlar ile
olmayanlar aras?ndaki biliflsel alanda,
okul baflar?s?nda ve yaflam kalitesinde
belirgin farklar vard?r (3,4). Bu yüzden
hastal?¤?n erken yafllarda tan?narak tedavi
edilmesi çok önem tafl?maktad?r.
Ancak hastal?¤?n tedavisinde uzun y?llard?
r kullan?lmakta olan ilaçlar?n yan
etkileri, kullan?m?yla ilgili güçlükler ve
hastalar?n bir k?sm?nda bu ilaçlara yeterli
yan?t al?namamas? araflt?rmac?lar?
yeni ilaçlar gelifltirmeye yöneltmifltir.
Dünya çap?nda çok yayg?n olarak kullan?
lmakta olan metilfenidat?n yan etkile-
Dikkat Eksikli¤i Hiperaktivite Bozuklu¤u
Psikofarmakolojisinde Yeni Geliflmeler
Cem fiengül1, Ceyhan Balc? fiengül1, Emine Öztürk K?l?ç2, Nesrin Dilbaz3
1Asistan Dr., Ankara Numune E¤itim ve
Araflt?rma Hastanesi II.Psikiyatri Klini¤i,
Ankara-Turkey, 2Prof. Dr., Ankara Üniversitesi
T?p Fakültesi Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi AD,
Ankara-Turkey, 3Doç. Dr. Ankara Numune
E¤itim ve Araflt?rma Hastanesi II.Psikiyatri
Klini¤i fiefi, Ankara-Turkey
Yaz?flma Adresi / Address reprint requests to:
Asistan Dr. Cem fiengül, Ankara Numune
E¤itim ve Araflt?rma Hastanesi II.Psikiyatri
Klini¤i, Samanpazar? 0610 Ankara-Turkey
Telefon / Phone: +90-312-310-3030/5307
Faks / Fax: +90-312-395-9186
Elektronik posta adresi / E-mail address:
acemsen@hotmail.com
Kabul tarihi / Date of acceptance:
15 fiubat 2005 / February 15, 2005
ÖZET:
Dikkat eksikli¤i hiperaktivite bozuklu¤u psikofarmakolojisinde
yeni geliflmeler
DEHB (Dikkat Eksikli¤i Hiperaktivite Bozuklu¤u) farmakoterapisi uzun
zamand?r d-amfetamin ve metilfenidat gibi stimulan ilaçlarla yap?lmaktad?
r. Trisiklik antidepresanlar da stimulan ilaçlarla karfl?laflt?r?labilir
ölçüde etkilidirler. Bu ilaçlar DEHB tedavisinde 30 y?ldan fazla süredir
kullan?lmaktad?r. Ancak bu ilaçlar?n yan etkileri ve stimulan ilaçlar?
n k?sa yar? ömrü DEHB tedavisinde kullan?mlar?n? k?s?tlamaktad?r. Son
y?llarda DEHB tedavisinde birçok ilaç gelifltirilmifltir. Bunlar uzun etkili
stimulanlar, atomoxetine ve yeni antidepresan ilaçlard?r. Bunlar d?fl?nda
antihipertansifler gibi baz? ilaçlar da DEHB tedavisinde denenmifl
ve etkili bulunmufllard?r. Biz bu yaz?m?zda DEHB farmakoterapisinde
yeni geliflmeleri gözden geçirdik.
Anahtar sözcükler: DEHB, farmakoterapi, stimulan, atomoxetine,
antidepresan
Klinik Psikofarmakoloji Bülteni 2005;15:192-197
ABSTRACT:
Recent advances in şe psychopharmacology of
attention deficit hyperactivity disorder
Pharmacoşerapy of ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder)
has largely been conducted wiş stimulant compounds such as
d-amphetamine and meşylphenidate. Tricyclic antidepressants are
also reported to be as effective as stimulants. Şey have been used
for ADHD treatment more şan 30 years. But side effects and short
half life of stimulants limit şeir usage in treatment for ADHD. In recent
years many novel compounds have been developed for ADHD
treatment. Şese are long acting stimulants, atomoxetine and novel
antidepressant drugs. Şere are also some oşer drugs like
antihypertensives said to be effective in şe treatment of ADHD. In şis
article recent advances in şe pharmacoşerapy of ADHD have been
reviewed.
Key words: ADHD, pharmacoşerapy, st?mulant, atomoxetine,
antidepressant
Klinik Psikofarmakoloji Bülteni 2005;15:192-197
Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, Cilt: 15, Say?: 4, 2005 / Bulletin of Clinical Psychopharmacology, Vol: 15, N.: 4, 2005 - www.psikofarmakoloji.org 193
ri ve kötüye kullan?m? konusunda bitmeyen tart?flmalar
t?p dünyas?nda son y?llarda önemli bir yer tutmaktad?
r (5). Yeni yay?nlar?n hala önemli bir k?sm? metilfenidat?
n yan etkilerinden ve çocuklarda psikostimulan
kullanmakla ilgili uyku problemleri, boy uzamas?nda
ve kilo al?m?nda yavafllama ve en çok da çocuklar?n
madde ba¤?ml?s? yap?ld?¤? gibi kayg?lardan söz etmektedir.
Buna karfl?n hayat?nda hiç metilfenidat almam?fl
DEHB'si olan çocuklarda nöropsikolojik bozukluklar
gösterilmifltir. Ayr?ca metilfenidat kullananlarda ileride
daha az madde kötüye kullan?m? görüldü¤ünü bildiren
çal?flmalar mevcuttur (6,7). Ayr?ca DEHB tedavisinde y?llar
içinde farmakolojik tedavinin giderek daha fazla
tercih edilmesi büyük ilaç flirketlerinin konuya olan ilgisini
belirgin olarak artt?rm?flt?r.
Bu yaz?da DEHB ilaç tedavisinde yeniliklerin derlenmesi
amaçlanm?flt?r. Bu amaçla DEHB, psikofarmakoloji,
stimulan, atomoxetin ve antidepresan gibi anahtar
kelimeler kullanarak Medline, PubMed ve Psychinfo sitelerinde
tarama yap?lm?fl; özellikle 2000 y?l?ndan sonra
yay?nlanm?fl, tam metin olarak elde edilen araflt?rmalar
de¤erlendirilmifltir.
Yeni Psikostimulanlar
fiu anda yayg?n olarak kullan?lan k?sa etkili psikostimulanlar?
n k?sa etki süresi, yan etkileri ve her hastada
yeterli yan?t al?namamas? bu ilaçlar?n kullan?m?nda
problemlere yol açmaktad?r. Metilfenidat 3 saat yar?
ömre ve 4 saat etki süresine sahiptir. Metilfenidat kullanan
çocuklarda sabah al?nan ilaç ö¤le tatili, eve dönüfl
gibi en önemli saatlerde etkisini yitirmektedir. Ayr?
ca okulda yan?nda ilaç tafl?mak problem olabilmekte
ve s?k almak gerekti¤inden çocuklar daha kolay unutabilmektedir.
Bu sebepler ile daha uzun yar? ömre sahip
metilfenidat ve amfetamin türevleri gelifltirilmifltir.
Bu ilaçlar daha uzun süre plazma seviyelerini koruyabilmeleri
ve tafliflaksi gibi ilaca karfl? ani tolerans geliflimini
engellemeleri ile gelifltirildikleri ilaçlardan üstünlüklerini
göstermifllerdir (8). Bu ilaçlar 2000 y?l?ndan
sonra öncelikle A.B.D.'de kullan?ma giren metilfenidat
türevleri olan Concerta, Metadate CD (Curative Dose),
Ritalin LA (Long Acting) ve yar? sentetik amfetamin türevi
olan Adderal XR (Extended Release)d?r.
Bu ilaçlardan ilk kullan?ma giren Concerta bir osmotik
pompa mekanizmas? ile çal?flmaktad?r. Wolraich ve
arkadafllar? taraf?ndan 6-12 yafl aras? 282 çocukta yap?-
lan bir çal?flmada Concerta, metilfenidat ve plasebo
kullan?lm?fl, metilfenidat ve Concerta DEHB'nun çekirdek
semptomlar?n? azaltma aç?s?ndan istatistiksel olarak
anlaml? ölçüde plesabodan üstün bulunmufltur.
Ayr?ca, Concerta hastalar taraf?ndan iyi tolere edilmifltir
(9). Dört yüz yedi hasta ile yap?lan bir y?ll?k takip çal?
flmas?nda Concerta'n?n boy, kilo, kan bas?nc? ve nab?z
üzerinde belirgin bir yan etkisinin olmad?¤? gösterilmifltir
(10).
Metadate CD ve Ritalin LA ise Concerta'dan farkl?
olarak osmotik pompa yerine mikro parçac?k teknolojisini
kullanmaktad?r (11). Bu parçac?klar?n %30'u hemen
çözünürken, kalan? zaman içinde çözünmekte
böylece 8-10 saat etkin kan düzeyi sa¤lanmaktad?r.
Dirksen ve arkadafllar?nca 6-17 yafl aras? 308 hasta ile
yap?lan çal?flmada Metadate CD etkili bulunmufl ve
hastalar?n %71'i Metadate CD ile tedavinin, önceki metilfenidat
tedavisine göre daha iyi oldu¤unu bildirmifltir
(12). Ritalin LA, yar?s? erken sal?nan, di¤er yar?s? geç sal?
nan metilfenidat hidrokloriür içeren bir kapsüldür. ?lac?
n 20,30 ve 40 mg kapsülleri vard?r. Ritalin LA ile 6?14
yafl aras? 134 DEHB hastas?nda yap?lan çal?flmada ilaç
plaseboya göre daha etkili bulunmufltur (13).
Adderall XR ise Dekstroamfetamin Sakkarat, Amfetamin
Aspartat Monohidrat, Dekstromfetamin Sulfat
USP (United States Pharmacopeia), Amfetamin Sülfat
USP gibi amfetamin türevlerinin birleflimini içeren bir
kapsüldür. Adderall XR, adderall ve plasebo ile 6-12
yafl aras? ö¤rencilerle yap?lan karfl?laflt?rmal? bir çal?fl-
?laç Doz (mg) Doz aral?¤? (mg) Max Plasma Süresi (saat) Etki Süresi (saat) FDA Onay Y?l?
Concerta 18,36,54 18-54 8 12 2000
Metadate CD 20 20-60 5 8 2001
Ritalin LA 20 20-60 5 8 2002
Adderal XR 10,20,30 10-40 1-4 10-12 2001
Tablo 1: DEHB bozuklu¤unda kullan?lan yeni psikostimulanlar (2)
C. fiengül, C. B. fiengül, E. Ö. K?l?ç, N. Dilbaz
194 Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, Cilt: 15, Say?: 4, 2005 / Bulletin of Clinical Psychopharmacology, Vol: 15, N.: 4, 2005 - www.psikofarmakoloji.org
Dikkat eksikli¤i hiperaktivite bozuklu¤u psikofarmakolojisinde yeni geliflmeler
mada, Adderall XR'?n dozdan 12 saat sonra bile davran?
flsal ve akademik faydalar?n?n sürdü¤ü gösterilmifltir
(14). Biederman ve arkadafllar? taraf?ndan 6-12 yafl aras?
584 çocuk ile yap?lan çok merkezli bir çal?flmada ilaç
yan etkileri plasebo ile ayn? düzeyde iken, aktif tedavi
alt?nda bulunanlarda doza ba¤l? olarak belirtilerde düzelme
gözlenmifltir (15).
Psikostimulan olmayan ?laçlar
Stimulan ilaçlar DEHB tedavisinde etkili olmakla birlikte
hastalar?n en az %30'u ilaçtan yeterince yararlanamamakta
ya da stimulanlar? tolere edememektedir
(16). Bu hastalarda TSA'lar (Trisiklik antidepresan) uzun
süredir kullan?lmakta, bunun d?fl?nda MAO (Monoamino
oksidaz) inhibitörleri ve yeni keflfedilen antideprasanlar
da DEHB tedavisinde yer almaktad?r. Ayr?ca sadece
DEHB'da kullan?m? için onay alm?fl Atomoksetin'nin de
kullan?ma girmesi bize psikostimulanlar d?fl?nda farkl?
alternatifler kullanma olana¤? vermifltir (17). Bu ilaçlar?n
daha uzun yar? ömre sahip olmalar?, daha esnek doz
aral?klar?n?n olmas? ve ba¤?ml?l?k potansiyellerinin olmamas?
psikostimulanlara göre onlar? daha avantajl?
k?lmaktad?r.
Atomoksetin
Atomoksetin, bir noradrenerjik antidepresan gelifltirme
amac? ile üretilmifl ancak ilac? antidepresan etkinli¤
inin az olmas?na karfl?n dikkat ve konsantrasyon
üzerine olumlu etkilerinin görülmesi üzerine DEHB'da
denenmifl ve faydal? bulunmufltur. ?laç 2002 y?l?nda
DEHB'da kullan?m? için FDA onay? alm?flt?r. ?laç güçlü bir
norepinefrin reseptör geri al?m inhibtörüdür. Atomoksetin
ayr?ca eriflkin DEHB'da FDA onay? alm?flt?r. ?laç
al?nd?ktan 1?2 saat sonra maksimum plazma seviyesine
ulaflmakta ve %98'i plazma proteinlerine, daha çok
da albumine ba¤l? olarak tafl?nmaktad?r (18). ?lac?n farmakokineti¤
i ile ilgili önemli bir di¤er konu da CYP2D6
h?zl? metabolize edenlerde 4 saat, yavafl metabolize
edenlerde ise 19 saat gibi bir yar? ömre sahip olmas?-
d?r (19). Bu da yavafl metabolize edenlerde CMax'?n
(Maksimum plasma konsantrasyonu) h?zl? metabolize
edenlerin iki üç kat? olmas?na neden olmaktad?r. Yavafl
metabolize edenlerde nab?z yüksekli¤i ve daha fazla
kilo kayb? saptanm?fl, ancak genel olarak yan etki gözlenmesi
aç?s?ndan iki grup aras?nda fark bulunmam?flt?
r (20). ?laç günde tek ya da iki doz halinde kullan?lmaktad?
r. ?lac?n 10, 18, 25, 40 ve 60 mg'l?k kapsül formlar?
bulunmaktad?r ve maksimum günlük dozu 100
mg'd?r (21).
DEHB olan 5-18 yafl aras? 291 hastada atomoksetin,
metilfenidat ve plasebonun etkinli¤i karfl?laflt?r?lm?fl,
atomoksetinin DEHB skorlar?n? plasebodan daha fazla
düflürdü¤ü gözlemlenmifltir. Ek olarak atomoksetin
metilfenidata göre daha az uyku bozuklu¤una neden
olmufltur (22). Michaelson ve arkadafllar? 8-18 yafl aras?
297 hasta ile yapt?klar? çal?flmada atomoksetine cevab?
n en iyi 1,2-1.8mg/kg/gün dozunda oldu¤unu saptam?
fllard?r (23). Perwien ve arkadafllar? atomoksetinin
yaflam kalitesi üzerine etkilerini araflt?rd?klar? 877 hasta
ile yapt?klar? çal?flmada atomoksetin kullanan hastalarda
yaflam kalitesi skorlar?n?n davran?m, ailesel aktiviteler,
kendilik alg?s? gibi alanlarda kontrol grubuyla istatistiksel
olarak anlamal? derecede farkl? olarak artt?-
¤?n? bildirmifllerdir (24). Yap?lan çal?flmalarda atomoksetine
ba¤l? hafif nab?z art?fl? ve tansiyon yükselmesi
gözlemifl ama QT aral?¤?nda art?fl saptanmam?flt?r. ?fltah
azalmas?n?n ise plasebodan anlaml? olarak yüksek olan
tek yan etki oldu¤u bildirilmifltir (25).
Yeni Antidepresanlar
Antidepresanlar DEHB tedavisinde uzun zamand?r
kullan?lmaktad?r. ?mipramin ve desipramin gibi trisiklik
antidepresanlar 1970'li y?llardan beri DEHB'da çal?fl?lm?fl
ve etkili olduklar? gösterilmifltir. DEHB nörobiyolojisini
daha iyi anlamak için yap?lan çal?flmalarda özellikle dopamin
ve norepinefrinin etkili oldu¤unun gösterilmesi,
bu yolaklar üzerinden etki eden yeni kuflak antidepresanlar?
n DEHB'da kullan?m?n?n yolunu açm?flt?r (26). Bu
sistemler üzerinden etki eden antidepresanlar aras?ndan
en çok bupropion çal?fl?lm?fl, bunun d?fl?nda venlafaksin
ve SSRI grubu ilaçlar da klinik araflt?rmalarda
kullan?lm?flt?r.
Bupropion noradrenerjik, antikolinerjik ve dopaminerjik
etkinli¤i olan major depresyon ve sigaray? b?rakma
tedavisinde kullan?lan bir antidepresand?r (27).
DEHB'da yap?lan çok say?da aç?k ve kontrollü çal?flmada
DEHB semptomlar?n? azaltt?¤? ve bu semptomlar?
azaltmada plaseboya üstün oldu¤u gösterilmifltir
(28-30). Bupropion ayr?ca DEHB ile birlikte baflka psikiKlinik
Psikofarmakoloji Bülteni, Cilt: 15, Say?: 4, 2005 / Bulletin of Clinical Psychopharmacology, Vol: 15, N.: 4, 2005 - www.psikofarmakoloji.org 195
C. fiengül, C. B. fiengül, E. Ö. K?l?ç, N. Dilbaz
yatrik bozuklu¤u olan hastalarda çal?fl?lm?flt?r. Yafllar?
11-16 aras?nda de¤iflen 24 ergen ile yap?lan bir çal?flmada
bupropionun hem depresyon hem de DEHB belirtilerini
azaltt?¤? gözlenmifltir (31). Yine DEHB ile birlikte
madde kötüye kullan?m? olan 13-19 yafl aras? 13 ergende
bupropion etkili bulunmufltur (29). Ayr?ca bupropionun
metaboliti olan GW 320659, DEHB olan 6-12
yafl aras? 41 çocukta aç?k bir çal?flma ile incelenmifl ve
pozitif sonuç al?nm?flt?r (32). Bupropion DEHB tedavisinde
umut verici bir ajan olmakla birlikte tek bafl?na kullan?
m? için daha çok araflt?rmaya ihtiyaç duyulmaktad?
r. Ayr?ca anoreksi, insomnia ve deri döküntüleri gibi
yan etkileri tedavide kullan?m?n? k?s?tlamaktad?r.
SSRI grubu ilaçlar?n DEHB belirtilerini düzeltmede
yeterli olmad?¤?, ancak efl tan? olarak baflka psikiyatrik
rahats?zl?¤? bulunanlarda yararl? olabilecekleri bildirilmifltir
(5). Bununla birlikte Barrickman ve arkadafllar?
yapt?klar? bir çal?flmada fluoksetinin DEHB'da baz? duygudurum
ve davran?flsal problemleri düzeltmede faydal?
olabilece¤ini bildirmifllerdir(33).
Venlafaksin ise serotonerjik etkinli¤inin yan? s?ra
noradrenerjik etkinli¤inin olmas? sebebiyle DEHB tedavisinde
umut veren bir baflka antideprasand?r. Olivera
ve arkadafllar? 16 hasta ile yapt?klar? bir çal?flmada
DEHB belirtilerinde %50 oran?nda azalma saptam?fllard?
r, ancak bunun yan?nda hastalar?n %25'inde yan etkiler
sebebi ile çal?flmay? terk etti¤ini belirtmifllerdir
(34). Yine 13 hasta ile yap?lan alt? haftal?k bir aç?k çal?flmada
venlafaksin çocuk ve ergenlerde etkili bulunmufltur
(35). Venlafaksin ayr?ca eriflkin DEHB tedavisinde
de kullan?lm?fl ve etkili oldu¤u gösterilmifltir (36,37).
Antidepresanlar içinde genel olarak en çok umut
veren ajanlar bupropion ve venlafaksin olmakla birlikte
bu ilaçlarla yap?lan çal?flmalar?n ço¤unun aç?k çal?flma
olmas? ve çal?flma sürelerinin k?sa olmas? bu çal?flmalar?
n k?s?tl?l?¤?d?r. Bu ilaçlarla yap?lacak uzun dönem
kontrollü klinik araflt?rmalar bu ilaçlar?n etkinli¤i konusunda
bizi daha çok ayd?nlatacakt?r.
Di¤er ?laçlar
FDA onay? alm?fl ve kullan?ma girmifl ilaçlar d?fl?nda,
birçok ilac?n DEHB psikofarmakolojisinde etkinlikleri
klinik çal?flmalarla denenmifltir. Baz?lar? di¤erlerine göre
daha fazla ümit vermekle birlikte k?sa süre içinde
hiçbiri tek bafl?na DEHB tedavisinde yeterli olacak gibi
görünmemektedir.
Antihipertansif ajanlarla yap?lan araflt?rmalarda bu
ilaçlar? kullanan hipertansif hastalarda dürtüselli¤in ve
afl?r? hareketlili¤in azald?¤?n?n gözlenmesi üzerine DEHB
tedavisinde araflt?rmalarda kullan?lm?flt?r. Santral Sinir
Sistemi (SSS) üzerine etkileri olan a2 reseptör agonistleri
klonidin ve guanfasin DEHB tedavisinde tek bafl?na ve
ek ilaç olarak kullan?lm?fl ve etkili bulunmufltur (37).
Connor ve arkadafllar? 6-16 yafl aras? çocuklarda klonidin,
metilfenidat ve iki ilac? birlikte kulland?klar? çal?flmada
her üç grupta da belirtilerin fliddetinin azald?¤?n?
gözlemlemifllerdir (38). 4-18 yafl aras? 62 çocuk ve ergen
ile yap?lan bir çal?flmada klonidinin sedatif etkisi sayesinde
DEHB'na efllik eden uyku problemlerini düzeltti¤i
bildirilmifltir (39). DEHB ve Tourette sendromu olan çocuklarda
klonidin ve metilfenidat?n etkinli¤ini karfl?laflt?-
ran bir çal?flmada klonidinin afl?r? hareketlilik ve dürtüselli¤
i azaltmada metilfenidat kadar etkili oldu¤u, ama
dikkat eksikli¤ini azaltmada ise onun kadar baflar?l? olamad?¤?
bildirilmifltir (40). Hunt ve arkadafllar?nca 4-20
yafl aras? 13 çocuk ve ergende guanfasin ile yap?lan bir
çal?flmada guanfasin DEHB belirtilerini azaltmada etkili
bulunmufltur (41). DEHB olan 17 eriflkinde guanfasinin
DEHB belirtilerini düzeltti¤i bildirilmifltir (42).
DEHB tedavisinde kullan?lan bir di¤er antihipertansif
ilaç grubu da ß blokörlerdir. Propranolol yaln?z bafl?na
ve stimulanlar ile birlikte kullan?lm?fl ve etkili bulunmufltur
(43). DEHB olan 7-13 yafl aras? 52 çocuk ile yap?
lan bir çal?flmada pindololun hiperaktivite belirtilerini
azaltt?¤? gösterilmifltir (44).
DEHB tedavisinde benzodiazepinler, antikonvulzanlar,
asetilkolinesteraz inhibitörleri, antipsikotikler ve nikotinik
ajanlar da denenmifl ve k?smen etkili bulunmufllard?
r. Ama gerek bu ilaçlar gerekse antihipertansiflerin
daha yayg?n olarak klinikte kullan?labilmesi için
daha fazla kontrollü çal?flmaya gereksinim vard?r (45).
Sonuç
Psikostimulanlar DEHB tedavisinde neredeyse 60
y?ld?r etkili ve güvenilir tedavi olana¤? sa¤lamaktad?r.
Bununla birlikte yeni gelifltirilen uzun etkili psikostimulanlar
günde tek doz kullan?lmalar? ve daha az yan etkiye
sebep olmalar? gibi avantajlarla tedavide giderek
daha fazla yer bulmaktad?r. Atomoksetin gibi stimulan
olmayan bir ilac?n hem çocukluk hem de eriflkin döne196
Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, Cilt: 15, Say?: 4, 2005 / Bulletin of Clinical Psychopharmacology, Vol: 15, N.: 4, 2005 - www.psikofarmakoloji.org
Dikkat eksikli¤i hiperaktivite bozuklu¤u psikofarmakolojisinde yeni geliflmeler
mi DEHB tedavisinde onay al?p kullan?ma girmesi ise
geleneksel DEHB tedavisine ciddi bir alternatif getirmifltir.
Yeni kullan?ma giren bu ilaçlar?n sadece etkinlik
alan?nda de¤il, ayn? zamanda psikososyal fonksiyonlar
ve yaflam kalitesine olumlu etkileri de onlar?n bir baflka
avantaj? olarak gözükmektedir. Zamanla DEHB'nun
daha iyi anlafl?lmas?, daha çok çocuk ve eriflkine tan?
konup ilaç tedavisinin bafllanmas? ilaç endüstrisinin de
konuya olan ilgisini artt?rm?flt?r. Önümüzdeki y?llarda
yap?lan araflt?rmalar sonucu yeni ilaçlar?n kullan?ma
girmesi ile DEHB tedavisinde daha olumlu sonuçlar al?-
naca¤?n? düflünmek hiç de zor olmayacakt?r.
Cem fiengül
Ceyhan Balc? fiengül
Emine Öztürk K?l?ç
Nesrin Dilbaz
Okunma Sayısı: 9298 / Yorum Sayısı: 0
Bu yazıya daha önce yorum yapılmamış ?