Panik Atak Nasıl Tedavi Edilir? / Psikolojik Sorunlar
Yukarida belirtilmis olan panik ataklarinin aniden,beklenmedik zamanlarda ve tekrarlayarak olusmasi ve en az 1 ay sureyle bu ataklarin tekrarlayacagi yonunde surekli bir kaygi, atagin sonunda olabilecegini dusundugu seyler (olmek, delirmek, kalp krizi gecirmek seklinde ) ile ilgili kaygi duyma ya da bu ataklarla ilgili olarak bazi davranislarinda degisiklikler yapma seklindeki bir rahatsizliktir. Bu rahatsizlik baska bir madde kullanimi ya da baska bir vucut ya da psikiyatrik bir rahatsizliga bagli degildir.
Agorafobi:
Panik bozuklugu agorafobili ya da agorafobisiz olabilmektedir. Agorafobi sozcugu eski Yunancadan koken almaktadir. Agora pazar yeri, toplanti yeri ,genis meydan anlamina ,fobi ise korku anlamina gelmektedir. Kisi yalniz kalmaktan, kacmanin, o ortamdan uzaklasmanin kolay olmayacagi ya da her hangi bir rahatsizlik hissetme aninda yardim alamayacagi topluma acik yerlerde olmaktan korku duymaktadir.Bu kisilerde gordugumuz bazi ortak ozellikler arasinda, tek basina disariya cikamama ve yanlarina baska bir kisiyi de alma, kalabalik caddelerden gecememe, kalabalik magaza, marketlere girememe, kapali ortamlar (tunel, kopru ve asansorler gibi) ve kapali araclar (metro, otobus, ucak gibi) dan kacinma sayilabilir. Ileri asamalarda kisiler evlerinden cikmayi reddedip, cevrelerindekileri de kendileri gibi evde tutmaya zorlayabilirler. Sosyal iliskiler bozulup, bosanmalara yol acabilir.
Panik Bozuklugu ve Toplum
Toplumda hastaligin hayat boyu gorulme yayginligi % 1.5-3 arasinda degismekte olup, hastalarin ¾ ?unu kadinlar olusturmaktadir. Kadinlarda % 2.1, erkeklerde % 0.6 oraninda gorulmektedir. Kisilerin 1/10'u hayatlari boyunca en az bir kez panik atak gecirmekte ve bunlarin yaklasik olarak 1/6'si panik bozukluga donusmektedir.
Kalitimin etkisi var midir ?
Panik bozuklugu vakalarinin birinci derece yakinlarinda bu hastaligin gorulme olsiligi, diger kisilere gore 4-7 kat daha coktur (normalda 2-4 iken, panik bozukluklu kisilerin yakinlarinda % 2-21 oraninda ). Bu hastaligi olanlarin yaklasik % 50 ?sinin, yakinlarinda bu hastalik gozlenmekte olup, %15 vakada bu yakinlik birinci derecedendir.
Panik bozuklugunun olusumunda gelisimsel ve cevresel faktorler:
Cocuklukta yasanan ?seperasyon (cocukluk doneminde anne-baba sevgisinin kaybi, yaptiklarinin anne ve babanin kaliplari ile uygunluk gostermemesi halinde terkedilecegi korkusu) anksiyetesi?nin panik bozukluk ve agorafobi ile iliskisi oldugu iddia edilmektedir. Panik bozuklugu hastalari ailelerinin?kendilerine dusuk derecede bakim verdikleri ancak cok fazla koruyucu olduklarini ? soylemektedirler. Bosanma, olum sebebiyle daha cocukken anne-babadan ayrilma yasantilari olanlarda da panik ataklari fazla gorulmektedir.Yapilan bazi arastirmalara gore, panik bozuklugu baslamadan yaklasik iki ay kadar once, kisi icin onemli bir takim olaylar belirtilmistir (onemli bir kisinin kaybi gibi)
Panik bozuklugunda beyindeki degisimler:
?Hipokampal girus? denen bolgede metabolik asimetri gozlenmis olup, ?her an olacak' seklindeki beklenti aninda beyin temporal bolgesinde kan akiminda artis saptanmistir. Karbon dioksite asiri duyarlilik, noradrenerjik sistemin asiri aktivitesi ve serotonin yapimindaki bozukluklarin hastalikta rol aldigi dusunulmektedir.
Panik bozuklugu ile karisabilen diger hastaliklar:
Kansizlik, kalp krizi (angina pectoris ve myokard enfarktusu), kalp yetmezligi, yuksek tansiyon, astym, akciger embolisi, beyin-damar hastaliklari (enfarktlar-beyin kanamalari), epilepsi (sara hastaligi), migren, multipl skleroz, beyin tumorleri, diabet (seker hastaligi), hipertiroidi (tiroid bezlerinin cok calismasi), hipoglisemi (kan sekeri dusuklugu),hipoparatiroidi (paratiroid bezlerinin az calismasi), bazi maddelerle zehirlenme (amfetamin, kokain, marihuana, nikotin, teofilin,antikolinerjik dedigimiz maddeler), bazi maddelerin kullaniminin aniden kesilmesi ( alkol, tansiyon tedavisinde kullanilan ilaclar, uyku getirici ilaclar),uremi,vucut su-tuz dengesi bozukluklari, yaygin infeksiyonlar, lupus hastaligi panik bozukluk tablolari ile karisabilmektedir.
Hastaligin gidisi nasildir?
Genellikle yetiskinlige gecis ya da erken yetiskinlik donemlerinde baslamakta ancak cocukluk caginda da baslayabilmektedir. Hastaligin gorulme olasiligi, ek olarak otuzlu yaslarin ortalarinda gene artmaktadir.
Tedavi yontemleri :
1 -Ilac tedavisi: En az 2-3 ay olmak uzere ,doz yavasca yukseltilmek uzere kullanilmalidir. 2 - Bilissel-davranisci tedavi: Kisiye panik ataklari ile ilgili olan yanlis bilgileri ve inanclari gosterilir. Vucudundaki yanlis anlayip,algiladigi ufak hislerin kendini olume goturmedigi ,bunlarin kisa sureli oldugu belirlenir. Boyle bir sey oldugunda durumu gecirmek icin yapacagi seyler gosterilir.
Hastaligin tedavisi neden onemlidir?
Vakalarin % 40-80'inde major depresyon dedigimiz tablo hastaliga eklenip,durumu agirlastirmaktadir. Kisilerin bahsetmemesine karsin intihar riski yuksektir. Hastalarin % 20-40'inda alkol ve madde bagimliligi gorulmektedir. Kisi ilerleyen donemde eve bagimli hale gelebilmekte ya da hastane,eczane gibi yerlere yakin olmayi yeglemektedir. Hasta bu konuya yakin olmayan doktorlari bir bir dolasip,gereksiz ya da yanlis tedaviler almaktadir. Cevresi ile iletisimi bozulan kisinin mesleki,sosyal,ailesel islevselligi azalmaktadir.
Okunma Sayısı: 13070 / Yorum Sayısı: 0
Bu yazıya daha önce yorum yapılmamış ?