Mum dibine ışık vermez.
Ara

Bilimsel Araştırma Türleri ve Yöntemleri / Psikolojik Sorunlar

Bilimsel Araştırma Türleri ve Yöntemleri

Araştırma: Araştırma kavramı çok değişik biçimlerde algılanmaktadır. Günlük konuşmalarda, çantasını koyduğu yeri unutarak onu bulmaya çalışanla, laboratuarda deney yapan birinin yaptığı işe kadar, çeşitli tür ve düzeydeki çabalar ? araştırma ? olarak nitelendirilmektedir. Oysa bilimsel anlamda araştırma, ? karşılaşılan bir güçlüğün giderilmesi için bilimsel yöntemin uygulanması? yada ? planlı ve sistemli olarak verilerin toplanması, çözümlenişi (analizi), yorumlanarak sonucun raporlaştırılması ile problemlere güvenilir çözümler arama süreci ? şeklinde tanımlanmaktadır.

Araştırma çabaları, değişik ölçütlere göre, sınıflandırılarak başka başka adlar almaktadır. Örneğin, bir sınıflandırmaya göre, araştırmalar a) tarihsel, b) betimsel ve c) deneysel olarak adlandırılırken, bir başka sınıflandırmaya göre a) kitaplık, b) alan ve c) laboratuar araştırmaları olarak tanımlanmaktadır. Bunların en çok bilineni ? amacına göre ? ve ?seçilen yöntem bilime? göre yapılan sınıflandırmalardır. Başka sınıflandırmalara da rastlanılmaktadır.

Sınıflandırmalar ayrı olsa da, bütün araştırmalar hissedilen bir güçlüğün ortadan kaldırılması isteği ile başlar, aynı temel süreçlerden sonra, eserin yazımıyla son bulur.

Yöntem konusu, bir araştırmanın en önemli sorunlarından birisidir. O nedenle araştırmaya karar verilirken yönteminde öncelikle belirlenmesi ve proje tasarısında açıklanması gerekir. Şimdi şekildeki bazı araştırma türleri konusunda tanıtıcı açıklamalarda bulunalım.

Amacına Göre Araştırma Türleri
? Temel Araştırmalar,
? Uygulamalı Araştırmalar,
? Laboratuar Ve Doğal Çevre Araştırmaları,
? Deneysel Araştırmalar,

? Tarihsel Araştırmalar,
? Tanımlayıcı Araştırmalar,
? Sonuç Çıkarıcı Araştırmalar,

1.1.Temel ve Uygulama Araştırmaları

Temel araştırmalar, bilgileri derleyerek, seçilen olguyu açıklama ve yorumlama amacı güden çalışmalardır. Bu uygulamada yazar, daha önce işlenmiş bilgileri değişik bileşenlerle yeniden üreterek yeni teoriler geliştirmeye çalışır. Bu yöntemde araştırmacının amacı, pratik bir uygulama yapmak, incelendiği konuya pratik bir çözüm getirmek değil, tersine konuyu daha iyi bir biçimde anlamak, bilgisini tamamlamaya çalışmak veya yeni bir kuram geliştirmektir.

Bu yöntemde başlıca sorun, seçilen yorum ve yönelim tarzının ?değerli? ve ? geçerli olduğunu belirlemeye yarayacak bir yöntemin bulunmamasıdır. Bir diğer sakınca getirilen yorumun ne ölçüde ? tutarlı? olduğu konusunda ortaya çıkar.

Uygulamalı araştırmalar, kuramsal yönelimli araştırmalar gibi yeni bilgilere ulaşmak amacıyla yapılır. Ancak, araştırmacı, belirli pratik bir amaca veya hedefe yöneliktir.

Uygulamalı araştırma, kuramsal araştırma ile saptanmış bazı bulguların, muhtemel kullanım alanlarını belirlemek için veya daha önceden tespit edilen amaçları gerçekleştirmek için yapılır.

Bu araştırmalarda mevcut bilgilerden yararlanılarak belli sorunların çözümüne çalışılır. Bu konudaki bilgiler geliştirilerek, sağlanan yararın artırılması hedeflenir.

Uygulamalı araştırmanın sonuçları, tek veya belirli sayıda ürün, işlem, yöntem veya sistemi ilgilendirir. Uygulamalı araştırmada, fikirler işlemsel bir değere sahiptir. Bu araştırmalardan elde edilen bilgiler için, çoğunlukla patent hakkı alınır veya bazen bu araştırmaların sonuçları gizli tutulabilir.

Örneğin, Hükümet Politikası geliştirme ve uygulama prosedürünü belirleme amacıyla yapılırsa, uygulamalı araştırmadır. Uygulamalı araştırmalar ? nasıl?, kuramsal araştırmalar ? niçin? sorusundan hareket eder. Kuramsal araştırmalar insan davranışlarının genel ilkelerini bulmaya çalışırken, uygulamalı araştırmalar, bu ilkelerin iş hayatı ve toplum hayatındaki yararıyla ilgilenir.

1.2.Laboratuar ve Doğal Çevre Araştırmaları

Laboratuar araştırması yapay olarak oluşturulan bir çevre veya ortamda ve denetimli koşullar altında neden ? sonuç ilişkilerinin bulunmasına yönelik bir çalışma türüdür. Koşulları, değişkenler veya ortam, farklı düzeylerde ayarlanıp değiştirilerek sonucu etkileyen dolaysız faktörler ortaya çıkartılmaya çalışılır.Denetimli koşullar altında gerçekleştirildiği için laboratuar araştırmalarında ? iç geçerlilik? yüksektir.

Koşulların ve etkenlerin değiştirilebilmesi laboratuar araştırmalarının esneklik özelliğini gösterir. Fakat bu tür araştırmalar daha çok doğal bilimler için uygundur.

Laboratuar yöntemini, insan davranışları üzerine uygulama yada insanı laboratuar ortamında inceleme olanağı sınırlıdır.

Doğal ortam araştırmaları, laboratuar araştırmalarının tersine, olayların gerçek oluşum içerisinde, yada doğal hayatta incelenmesine dayanır. Gözlem, anket ve belgesel kaynaklara dayalı araştırmalar bu türdendir.

1.3.Tarihsel Araştırma

Geçmiş zaman içinde meydana gelmiş olay ve olguların araştırmasında yada bir problemin geçmişle olan ilişkisi yönünden incelenmesinde kullanılan yöntemdir. Tarihi araştırma, gerçeği bulmak, başka bir deyişle, bilgi üretmek için geçmişin tenkidi bir gözle incelenmesi, analizi ve sentez edilmesi sürecidir.

1.4.Betimleme Araştırmaları

Betimleme araştırmaları, mevcut olayların daha önceki olay ve koşullarla ilişkilerini de dikkate alarak, durumlar arasındaki etkileşimi açıklamayı hedef alır.

Betimleme, olayları obje ve problemleri anlama ve anlatmada ilk aşamayı oluşturur. Bilimsel etkinlikler olayların betimlenmesiyle başlar. Bu sayede onları iyi anlayabilme, gruplayabilme olanağı sağlanır ve aralarındaki ilişkiler saptanmış olur.

1.5.Deneysel Araştırmalar

Deneysel araştırmada, araştırmacı; bir araştırma ortamı oluşturmaktadır. Bu, çoğu kez yapay bir durumdur. Oluşturulan bu ortam içinde araştırmacı, ilgili olduğu olay, değişken ve etkenleri ayarlamak, değiştirmek, ortadan kaldırmak gibi yollarla istediği duruma getirmekte, yani kontrol etmektedir.

Okunma Sayısı: 0  / Yorum Sayısı: 2
 

emre12345 13.10.2008 04:32:14 Tarihinde yorumlamış

bu konunun devamı nerede?
Yöneticiye Bildir

ilknurxyz 13.12.2007 06:23:39 Tarihinde yorumlamış

bu makaleden bilimsel bi odevde kullanmak için alıntı yapmak istiyorm ama yazarını bulamadım yarımcı olurmusunuz
Yöneticiye Bildir
Yorum
Üye olmak için tıklayınız...