Araştırma'da Etik / Psikolojik Sorunlar
* Psikolog araştırma yapmadan önce kurumsal onay gerekiyorsa ilgili kuruma araştırmaları hakkında doğru bilgileri sağlamalı ve onay almalıdır.
* Psikolog katılımcıların bilgilendirilmiş onamını alırken katılımcılara araştırmanın amacı, öngörülen süre ve yapılacak işlemleri, başladıktan sonra vazgeçme hakları, vazgeçmenin olası sonuçları, potansiyel riskler, rahatsızlık ya da olumsuz etkiler gibi kendilerini etkileyebilecek olası etmenler, gelecekteki araştırma yararları, gizlilik sınırları, katılım için teşvikler, araştırma ve araştırmaya katılanların haklarıyla ilgili soruları için kiminle görüşebilecekleri hakkında bilgi vermeli, olası katılımcılara soru sorma olanağı sağlamalıdır.
* Yapılan kayıtların kişisel bilgileri açığa çıkarması ve zarara neden olacak durumlar yaratması söz konusuysa psikolog araştırmaya katılanlardan, onları herhangi bir şekilde filme almadan ve kaydetmeden önce izin almalıdır.
* Psikolog, öğrenci ya da kendisi için çalışan kişilerle araştırma yaptığı zaman, katılımcı olabilecek kişileri katılımı kabul etmemelerinin ya da araştırmadan geri çekilmelerinin olumsuz sonuçlarına karşı korumak için önlem almalı, araştırmaya katılım ders gereği fazladan puan sağlayacaksa katılımcı olabileceklere farklı seçenekler de sunulmalıdır.
* Psikolog araştırmanın sıkıntı ya da zarar yaratması öngörülmediğinde ve araştırma sonuçların açıklanmasının katılımcıları riske sokmadığı ya da onlara zarar vermeyeceği ve gizliliğin korunduğu çalışmaları ya da katılımcıların işini riske atmayan kurumlarda yürütülen, iş ya da kurum etkinliğiyle ilgili etmenleri inceleyen, gizliliğin korunduğu çalışmaları kapsıyorsa ya da yasal ya da kurumsal düzenlemelerce izin verildiğinde bilgilendirilmiş onam almaktan vazgeçebilir.
* Psikolog araştırmaya katılım için aşırı ya da uygunsuz ekonomik ya da başka teşvikler sağlamaktan kaçınmalı, mesleki hizmeti araştırma için teşvik olarak kullandığında, hizmetin özellikleri kadar risklerini, zorunluluklarını ve sınırlarını da açıklamalıdır.
* Yanıltma teknikleri sadece çalışmanın bilimsel, eğitimsel ya da uygulama değerleri açısından işlevsel olduğu durumlarda, eğer öyle bir kurum varsa, kurumsal onay alınarak kullanılabilir. Psikolog, araştırmasının fiziksel acı ya da ciddi duygusal strese neden olacağını öngördüğü durumlarda katılımcıları bu konuda yanıltmamalı, deneyin düzenlenmesi ve yürütülmesi için gerekli olan herhangi bir yanıltmayı katılanlara olabildiğince erken açıklamalıdır. Bunun katılımın sonunda yapılması yeğlenir ve katılımcıların isterlerse verilerini geri almalarına izin verilir.
* Psikolog katılımcılara araştırmanın özellikleri ve sonuçları ile ilgili uygun bilgileri elde etmeleri için olanak sunmalı ve katılımcılar açısından herhangi bir yanlış anlamayı gidermek için olanaklıysa araştırmanın sonunda onları bilgilendirmelidir. Araştırma yöntemlerinin katılımcıya zarar verdiğinin farkına varınca bu zararı en aza indirmek için gerekeni yapmalıdır.
* Psikolog, hayvan deneylerinde hayvanların ilgili yönetmeliklere, ve mesleki standartlara göre bakımını üstlenmeli, bu standartlara göre hayvanları araştırmalarında kullanmalı ve elden çıkarmalıdır. Araştırma yöntemleri konusunda eğitim görmüş ve laboratuar hayvanlarının bakımında deneyim kazanmış psikolog, hayvanlarla ilgili her tür işlemi denetlemelidir. Ayrıca, hayvanlara eziyet edilmeden bakılması ve sağlıklı bir ortamda tutulmalarından sorumludur. Psikolog, denetimi altında olan ve araştırmaları sırasında hayvanları kullanan herkesin, araştırma yöntemleri ve hayvan türüne uygun bakım konusunda eğitim almalarını sağlmalıdır. Hayvan deneklerin rahatsızlık duymalarını, hastalanmalarını ve acı çekmelerini en aza indirmek için gerekli önlemleri almalıdır. Ancak izlenebilecek daha az zarar veren başka bir işlem yoksa ve araştırmanın amacı bilimsel ve eğitsel bir değer içeriyorsa hayvanların acı çekmelerine, strese girmelerine ve gereksinimlerinden yoksun kalmalarına neden olan araştırmalar yapılabilir. Cerrahi işlemler anestezi ile uygulanmalı, enfeksiyonu önleyici ve acıyı mümkün olduğunca azaltan teknikler cerrahi müdahale sırasında ve sonrasında uygulanmalıdır. Denek olarak kullanılan hayvanın yaşamına son verilmesi gerektiğinde bu, acıyı olabildiğince azaltacak, önceden onaylanmış işlemler çerçevesinde, çabuk bir şekilde yapılmalıdır.
* Psikolog, araştırma verilerini uydurmamalı ya da sonuçları saptırmamalıdır. Yayınladığı veri ve sonuçlarda önemli yanlışlar saptarsa; bu hataları düzeltmek için uygun adımları atmalıdır.
Okunma Sayısı: 0 / Yorum Sayısı: 0
Bu yazıya daha önce yorum yapılmamış ?