ABD'de diğer etnik ve dini topluluklar nüfus planlaması yaparken, Amişler son 16 yılda 'çok çocuk sahibi olma' politikası izleyerek nüfuslarını neredeyse ikiye katladı.
Teknolojiyi reddeden Amişler ulaşım aracı olarak at arabası kullanıyor . Amiş ailelerinde geleneklere ve çocuklara büyük değer veriliyor.
NEW YORK - Dünyanın en gelişmiş ülkelerinden ABD’de elektrik, telefon kullanmadan, otomobile binmeden ve her türlü teknolojiyi reddederek yaşayan Hıristiyan topluluk Amişlerin nüfusu, son 16 yılda 125 binden 230 bine çıktı.
Elizabettown Üniversitesi’nden Amiş uzmanı Donald B. Kraybill’in yaptığı, 1992-2008 verilerini kapsayan araştırmaya göre, 18. yüzyılda baskılar nedeniyle Avrupa’dan Yeni Dünya’ya göçen topluluk, son 16 yılda yüzde 4’lük nüfus artışıyla ülkenin en hızlı büyüyen topluluğu oldu. Kraybill, ülkedeki diğer etnik ve dini toplulukların nüfus planlaması yaptığını, Amişlerin ise son 20 yılda ‘çok çocuk sahibi olma’ politikası izlediğini belirterek, toplulukta her ailenin ortalama 5-6 çocuk sahibi olduğunu açıkladı. Araştırmaya göre, topluluk içi evlilik yapan Amişlerin nüfusu bu hızla büyümeye devam ederse 2026 yılında 500 bine yaklaşacak.
Çocuk çok değerli
Otomobil yerine atlı arabalarıyla ulaşımı sağlayan, internet, cep telefonu gibi her türlü yeni teknolojiyi reddeden, evlerine elektrik bağlatmayan Amişler, geçimlerini tarım yaparak sağlıyorlar. Ülkenin pek çok eyaletine yayılmış halde yaşayan Amişlerin en yoğun bulunduğu bölge ise Pennsylvania eyaletindeki Lancester şehri. ABD’nin doğu kısmında bulunan ve şehirlerarası trafik bakımından da yoğun olan Lancester’da anayollarda atlı arabalarıyla gezen Amişler için trafikte de özel düzenlemeler yer alıyor. Kendi özel kiliselerinde ibadet etmeyi tercih eden Amişlerin en çok önem verdiği şeyler, fazla çocuk sahibi olmak, komşuluk ilişkileri ve akrabalarıyla görüşmek. Almanca’nın farklı bir aksanıyla konuşan ve anadillerini 200 yıla yakın süredir bulundukları Amerika kıtasında da kullanmayı sürdüren topluluk, çocuklarını ilköğretimin ardından okula göndermiyor. Giyim tarzlarıyla da farklı olan Amiş topluluğunda kadınlar uzun kollu ve uzun etekli elbiseler giyiyor. Elbiselerini önlük ve 17. yüzyıldan kalma şapkaları ile tamamlıyorlar. Erkeklerse çalışırken askılı elbise, günlük yaşamdaysa koyu renk takım elbise giyerek şapka takıyor. Evlendikten sonra tüm erkekler sakal bırakıyor. Amişler, çamaşır ve bulaşıklarını elde yıkıyor, akşamları mum ışığında oturmayı tercih ediyor, atlı arabanın yanı sıra zaman zaman bisiklet kullanarak ulaşımı sağlıyor ve akşama kadar tarlalarında çalışıp günbatımına yakın evlerine çekiliyor.
Turistler ilgi gösteriyor
Farklı kültürleri ve yaşam tarzlarıyla insanların ilgisini çeken ve kalabalık olarak yaşadıkları Lancester’ı ülkenin en turistik yerlerinden biri haline getiren Amişleri görmek için her gün onlarca tur otobüsü bölgeye geliyor. Kurdukları köylerde yaşayan bu içe kapanık topluluğun hayatlarını yerinde gözlemlemek isteyen turistler, atlı arabalarla düzenlenen turlarla köylere gidiyorlar. Amişleri rahatsız etmemeye de özen gösteren turistler, özel izin dışında fotoğraf ve görüntü çekiminin yasak olduğu köylerde Amişlerin yaşam tarzlarına saygılı davranmaya çalışıyor. Son 20 yılda çok hızlı şekilde büyüyen ve ABD’de 27, Kanada’da ise iki eyalete yayılan Amişlerin son olarak yerleştiği şehirlerden biri de ABD’nin Kanada sınırında bulunan Maine eyaletine bağlı Smyrna oldu. Adını İzmir’in eski adı olan Smyrna’dan alan kente, ilk Amişler 1996 yılında yerleşmeye başladı. Ülkenin farklı şehirlerinden gelerek Smyrna’ya yerleşen grupların hızla artmasıyla bu kentteki Amiş nüfusu 200’e yaklaştı. 1830 yılında kurulan şehri, kültürlerini yaşatacak yer arayışları sonunda seçen Amiş aileleri, burada kurdukları fabrikalarda işledikleri ürünleri ABD iç piyasasında satarak geçimlerini sağlıyorlar. (aa)
www.radikal.com.tr