Dudak Yarığı Operasyonu / Psikolojik Sorunlar
Bebek dünyaya gelmeden önce ana rahminde dört ile yedinci haftalar arasında DUDAK, yedi ile on ikinci haftalar arasında da DAMAK gelişmesini tamamlar. Bu sıralarda çeşitli etkenlerle (genetik, çevre etkileri, radyasyon, kullanılan ilaçlar v.s.) gelişmekte olan dokularda birleşme gerçekleşmeyip dudak yarığı veya damak yarığı meydana gelebilir. Bin doğumdan birinde meydana gelebilecek bu doğmalık şekil bozukluğu üst dudakta bir ayrılık varsa "yarık dudak" adı verilir veya ağız içinde damağın tabanında bir birleşmeme olursa buna da "yarık damak" adı verilir. Dudak ve damak yarıkları yalnız başına veya birleşik olarak beraberce aynı çocukta meydana gelebilir. Dudak ve damak yarıklı çocukların tedavisinde çok büyük gelişmeler sağlanmış ve bu gelişmeler sayesinde bu çocukların sosyal yaşama adaptasyonu fevkalade şanslı bir duruma getirilebilmiştir. Ancak bu yarıkların boyutları birlikte olması ve hafif veya aşırı olması yapılacak tedavilerin kalite ve uzunluğuna direkt olarak etki yapacak ve alınacak sonuçların kalitesini etkileyecektir.
Bu broşür size operasyon hakkında temel bilgiler sağlayacaktır. Nasıl yapıldığını, nasıl bir sonuç beklenebileceğini gösterecek, tüm sorunlarınızın yanıtlarını tabii ki veremeyecek fakat size bir yön göstermiş olacaktır. Anlayamadığınız bir husus olduğunda lütfen doktorunuza daha ayrıntılı olarak sorunuz.
DUDAK DAMAK YARIKLARINDA EKİP ÇALIŞMASI:
Dudak ve damak yarıkları bir çok branşı ilgilendirdiğinden ekip çalışması ile alınacak sonuç tabii ki çok daha etkin olacaktır. Böyle bir ekip plastik cerrahın başkanlığında pediatrist, ortodontist, konuşma terapisti, sosyal uzman, kulak- burun-boğaz doktoru, psikolog, genetik danışman ve hemşireden oluşmaktadır. Bu çocuklarda beslenmeden başlayıp bunların gelişmesine yardımcı olacak bunları ameliyata hazırlayacak bir sağlık programına ihtiyaç olduğu gibi yine bu çocukların psikolog denetiminde olmasını sağlayacak ve diş konusunda da ortodonti tarafından yardım alınabilecek hekime ihtiyaç vardır. Bazı bebeklerde ameliyat dan önce ortodontistin duruma müdahale etmesi ve cerrahi tedaviye hastayı hazırlaması gerekebilecektir. Bu da hastadan hastaya değişen bir durum olduğundan bunun değerlendirilmesi plastik cerrah tarafından yapılacak, gerekirse hasta direk olarak ortodontiste hatta bazen konseye dahi çağırılabilecektir.
Ameliyat sonrası oluşabilecek sorunlar:
Dudak-damak yarıklarında tecrübeli kalifiye bir plastik cerrah tarafından yapılan ameliyat sonuçları oldukça olumludur. Buna rağmen , herhangi bir ameliyatta olduğu gibi cerrahi ile ilgili riskler ve bu müdahaleye özel komplikasyonlar söz konusudur.
Dudak yarığı tamirinde en sık rastlanan problem ağız ve burunun bir tarafının diğer tarafa uymaması, yani asimetridir. Yarık dudak tamirindeki amaç üst dudaktaki ayrığı kapatmak normal fonksiyonlu ve normal görünümlü bir dudak yaratmaktır. Eğer bunlar ilk ameliyat da sağlanamıyorsa ikinci bir operasyon gerekebilir.
Yarık damak tamirindeki amaç ağız tavanındaki açıklığı kapatarak çocuğun rahat yemek yiyebilmesini ve düzgün konuşabilmesini sağlamaktır. Bazen damaktaki zayıf iyileşme veya kötü konuşma ikinci bir operasyonu gerektirebilir.
AMELİYAT ÖNCESİ PLANLAMA:
İlk görüşmenizde doktorunuz işlemin detaylarını size anlatacaktır. Bunlar ameliyatın nerede yapılacağı, anestezi tipi, olası risk ve komplikasyon, iyileşme dönemi, ayrıca bebeğinizin ameliyat öncesi ve sonrası beslenme konusundaki, biberon ve emzirme yolu ile ne gibi önlemler alınması gerektiği sorularınızı yanıtlayacaktır.
Dudak yarıklı çocukların anne memesini emzirememesi nedeniyle bunlara uzun biberon tavsiye edilmektedir. Ayrıca damak yarığı olan kişilerde ise oturur vaziyette veya ayakta beslenme, çocuğun boğazına kaçmaması bakımından önemli bir tedbirdir. Çocuğun akciğerine gıda kaçması bu çocuğun sağlığını ileri derecede bozacak ve ameliyatına mani olabilecek kötü şartlar ortaya koyacaktır. Bu bakımdan beslenme işlemine çok dikkat etmek, çocuğu besledikten sonra yüzü koyun veya yan yatırarak kusmuklarının akciğere kaçmasını önlemek anne, baba için önemli bir tedbir olmalıdır. Bu çocuklar diğer çocuklar gibi aynı besinlerle beslenir, öbür çocuklardan hiçbir farkı yoktur. Sadece beslenme şekli değişiktir ve buna önem verilmelidir.
DUDAK YARIğI AMELİYATI:
Çocuk beş kilo ve üzeri, kan durumu yeterli: Hemoglobin 10 gr'ın üstü ve sağlık durumu iyi ise bu çocuk ameliyata hazır demektir. Genellikle iki buçuk - üç aylık devreleri doldurduktan sonra yapılan ameliyatlardan daha iyi sonuç alınır ayrıca anestezi hastanın daha az etkilenmesine neden olur. Dudak yarıklarında hafif bir çentikten buruna ve ağıza kadar uzayabilen aşırı büyük yarıklara kadar değişebilen tipte dudak yarıkları vardır. Çocuk ameliyat olabilmesi için genel anestezi altında uyutulduktan sonra dudağın yarık kısımları karşılıklı (kaslar mukoza ve deri ile birlikte) getirilip dikilir böylece hem fonksiyon olarak hem de estetik olarak düzgün bir şekilde ameliyat yapılır. Bu sırada dudakta burun tabanına uzanan büyük bir yarık varsa bu kısımda düzeltilerek burun tabanındaki açıklık kapatılır hatta burun kenarındaki şekil bozukluğunun önemli bir kısmı tamir edilir. Burun deliğindeki şekil bozukluğu bu ameliyat esnasında mümkün olduğu kadar düzgün hale getirilir. Ameliyattan sonra bir süre çocuk huzursuz olabilir. Ancak gerekirse bunun için doktor ilaç verecek ve çocuğun ameliyat sonrasını daha rahat geçirmesini sağlayacaktır. Çocuğun dikiş atılan bölgeye dokunmasını engellemek için bir ay süre ile kollarının özel bir kolluk ile bağlanıp kısıtlandırılması gerekecektir. Aksi takdirde çocuk dikişlerini yolabilecektir. Dudak üzerindeki pansuman bir-iki gün içinde değiştirilebilir. Dikişler genellikle kendinden eriyen tipte dikişlerdir, bazen alınacak dikişlerde olabilir. Bu dikişler beş-yedi gün içinde alınacaktır. Ancak değişik durumlarda bu dikişlerin daha fazla kalması mümkün olabilecektir, buna doktorunuz karar verecektir. Ameliyattan birkaç hafta sonra dikiş hattın genişlemesi ve kızarması normaldir. Dikiş hattı zaman içinde solacaktır. Ancak hiçbir zaman tam olarak kaybolmaz. Yara iyileşmesi kişiye göre değişik olacağından burada da aynı cerraha ait bir ameliyatın sonucu kişiye göre farklı olabilecektir. Ancak yapılan ameliyatta yara izi anatomik yapıya uygun olarak getirildiğinden birçok kişide üst dudaktaki gölgelenmeler nedeniyle izler fark edilmez durumda olabilir. Bu hastaların tedavi sonrası erken ve geç devrede muhakkak iyi bir takibi ve kontrolü gerekir. Dudak-damak yarığı konseyimize senede bir uğramaları, konsey ekibi tarafından değerlendirilmeleri hastamıza faydalı olabilir. Büyüme ve gelişme esnasında çocukta dokularda da değişme olacaktır, iki buçuk yaşını doldurduğunda belki de bir dudak yarığı burnu dediğimiz burun deliğindeki şekil bozukluğunu düzeltmek gerekebilir. Burundaki şekil bozukluğu erken yaşlarda düzeltilmez ise daha bozuk bir kıkırdak yapısı meydana gelebilecektir. Buradaki yapılacak ameliyat hiçbir zaman estetik bir burun ameliyatı değildir. Estetik burun ameliyatı ancak çocuk on yedi, on sekiz yaşlarını doldurduktan sonra yapılacaktır. Bu sadece burun uç kısmında ve burun deliklerinde kıkırdak yapısındaki bozuklukları düzeltmeye yönelik bir ameliyattır.
Dr.A.Fevzi Yavas
Okunma Sayısı: 7393 / Yorum Sayısı: 0
Bu yazıya daha önce yorum yapılmamış ?