Hipokandriazis (Hastalık Hastalığı) / Psikolojik Sorunlar
Asagidaki belirtilerin varligi halinde hipokondriazisten bahsedilir.
1 -Kisinin vucudunda hissettigi, algiladigi nitelik ya da niceliksel farkliliklari yanlis yorumlayip, bunlara kotu bir anlam vererek, agir bir hastaligi oldugu ya da olacagi dusunce ve korkusunu yasamasi.
2 -Gereken inceleme ve muayenelerin hekimlerce yapilarak, o alanda bir sorunun olmadiginin soylenmesine karsin, bu dusunceler devam etmektedir.
3 -Hastanin bu dusunceleri kendinde yuksek bir gerilime yol acmakta, mesleki ve sosyal alanlarinda, kendi islev duzeylerinde bozulmalara neden olmaktadir.
4 -Bu rahatsizlik en az 6 ay devam etmektedir.
5 -Bu dusunceler depresif bozukluklar, panik ve yaygin anksiyete bozukluklari, OKB gibi diger rahatsizliklarin ait bir ozellik olarak bulunmamalidir.
6 -Kisi belirli bir hastaliginin olmayabilecegi ya da durumunu hastalik seklinde abartmis olbileceginden bahsedebilir. Yani aksi ispatlanamayan sabit bir dusunce (sanri) boyutunda degildir.
Hastaneye basvuranlarin % 4-6 sinda belirlenmistir. Rahatsizlik her yasta baslayabilse de en cok 20-30 yas arasinda gorulmektedir.Kisiler vucudun normal calismasina ait bir takim belirtilere, anormal gozu ile bakmakta ve yanlis anlamlar yukleyip, hastalik belirtisi olarak dusunmektedirler. Ornek olarak kalp atislari, terleme, hickirik, oksurme, esneme, kabizlik, goz seyirmeleri gibi durumlar ciddi bir hastalik (kanser, kalp krizi, agir bir norolojik hastalik gibi ) bulundugu fikrini olusturur. Ayni anda bir cok organa ait kusku olabilirken, sadece bir organ veya hastaliga ait kusku da bulunabilir. Cogunlukla yeterli tetkik ve muayene yapilmadigindan yakinirlar. Psikiyatriye sevk edildiklerinde bunu kabul etmez, kendilerinde vucutsal bir hastalik oldugunu soylerler.Bu kisiler kendilerine kondurduklari hastalik nedeniyle ozel bir muamele, ozel bir tedavi beklentisi icinde olabilirler. Cogunlukla hissettikleri bu duyumlar nedeniyle islerine yonelik dikkat ve ilgileri azalir. Devamli olarak sevk alarak, hastanede yatis, check-up, tomografi, MR incelemeleri talep ederler. Hatta bu nedenle yurt disindaki tip merkezlerine ya da tip disi bir takim sarlatanlara gidip, para sacarlar.
Rahatsizligin olus sebepleri:
Bazi hipotezlere gore kiside varolan cevreye yonelik saldirgan ve ofke yuklu durtulerin "bastirma" ve " yer degistirme" seklindeki savunma mekanizmalari ile fiziksel yakinma haline donusturuldugu iddia edilmektedir. Hissedilen ofke kisinin gecmiste yasadigi kayiplar, yakinlarinin hastaliklari, cevresinin kendisini reddetmesi, yeterli destegi vermemesi ve hayal kirikliklari ile ilgili olabilecegi dusunulmustur.
Ayrica bu durumun kisinin hissettigi ofke ve saldirgan durtuler nedeniyle olusan sucluluk duygusuna karsi bir savunma; dusuk benlik algisi ya da asiri olcude kendisiyle ilgilenmenin bir sonucu olarak da dusunulmustur.
Baska bir goruse gore de agri ve diger vucutsal duyumlar, sembolik olarak gecmiste yapilan ya da yapildigi farzedilen bir hata nedeniyle ceza gormeyi haketme dusuncesi anlamina gelebilmektedir. Rahatsizlik yakin birisinin kaybi ya da stresli bir donemi takiben su yuzune cikabilir.
Rahatsizligin tedavisini iyi yonde etkileyen faktorler:
Sosyoekonomik durumun iyi olmasi
Kaygi ya da depresif bozukluklar gibi tedavi edilebilir diger rahatsizliklarin varligi
Ani baslangicin oldugu durumlar
Beraberinde bir kisilik bozuklugunun olmamasi
Beraberinde vucutsal bir hastaligin olmamasi.
Tedavi:
Beraberinde herhangi bir depresif ya da kaygi bozuklugu varsa gerekli tedavisi uygun ilaclarla yapilmalidir. Psikoterapi bireysel ya da grup terapisi seklinde uygulanabilir.
Rahatsizligin tedavisinde olumlu gidisi saglayan etkenler:
Belirtilerin aniden baslamasi
Baslangica yol acabilecek bir stres etkeninin varligi
Rahatsizligin baslamasindan tedaviye dek gecen surenin kisa olmasi
Kisinin entellektuel duzeyinin yuksek olmasi
Kas gucsuzlugu, konusma ya da gorme kaybi gibi belirtilerin olup, titreme ya da kasilma-katilma belirtilerinin olmamasi.
Birlikte bulunabilen psikiyatrik bozukluklar:
Depresif bozukluklar
Kaygi bozukluklari ( panik bozukluk, yaygin anksiyete bozuklugu gibi)
Sizofreni
Somatizasyon bozuklugu
Kisilik bozukluklari (ozellikle histrionik, bagimli k.b.)
Kiside gerceklesen bu durum iki yonden etkili olmaktadir. Bunlardan birinde hastanin yasadigi ve cozemedigi ic catismalari bu yakinma ile bilincten uzaklastirilmakta, dusunulmeyerek o an icin uzucu etkisinden kurtulunmakta (birincil kazanc), digerinde istenilmeyen gorev ve sorumluluklardan kacilmaktadir (ikincil kazanc).
Hastalikta belirgin bir sekilde psikolojik stres bulunmaktadir. Olayi baslatabilecek sebepler arasinda ani bir ofke, bir kayip sonrasi yas durumu, fiziksel ya da cinsel bir taciz yasantisi, kaza vs gibi hayati tehlikesi olan bir durum sayilabilir. Bu kisilerin aile yasantilarinda da zorluklar daha fazladir.
Tedavi:
Bireysel terapi ile bu kisilerin iletisimlerde duygularini, isteklerini, beklentilerini sozel olarak ifade etmesi, ikincil kazanclarin azaltilmasi, yakinmalarinin kokenlerinin gosterilmesi ve sikayetlerinin olusum mekanizmalarinin belirtilip, sorunlarla uygun bir sekilde basa cikma stratejileri gelistirmeleri uzerinde calisilir. Ayrica aile terapisi, hipnoz tedavileri de kullanilmaktadir.
Okunma Sayısı: 8644 / Yorum Sayısı: 0
Bu yazıya daha önce yorum yapılmamış ?