Bir Testi İyi Yapan Nedir? / Psikolojik Sorunlar
Psikologlar bir testin kalitesini ölçmek ve farklı testleri karşılaştırmak amacıyla güvenirlik ve geçerlik kavramlarını kullanırlar.
Güvenirlik
Güvenirlik bir testin tutarlı ve durağan sonuçlar verme ölçüsüdür. Güvenirliği saptamanın en basit yollarından biri aynı testi aynı gruba bir zaman aralığıyla uygulamaktır. Eğer test her uygulanışında benzer sonuçlar veriyorsa o testin güvenirliğinden söz edilebilir. Ancak bu yöntemde kişilerin izleyen ölçümlerde test yanıtlarını hatırlama olasılıkları vardır. Bu sakıncayı ortadan kaldırmak amacıyla test, her biri aynı nitelikte bilgi içeren iki bölüme ayrılır. Bu iki bölüm arasındaki sonuçların birbiriyle ilişkisi güvenirlik ölçüsünü verir. Eğer puanları birbirine yakınsa testin iki yarım güvenirliği var demektir.
Geçerlik
Bir testin ölçmeyi amaçladığı niteliği ölçebilme yeterliğine geçerlik adı verilir. Bir test ölçmeyi hedeflediği becerilerden yeterli miktarda örnekler barındırıyorsa içerik geçerliği sağlanmış olur. Genellikle çoğu zeka testi, zekanın bileşenleri olduğu düşünülen pek çok yeteneği ölçmektedir. Örneğin, konsantrasyon, planlama, bellek, dil kavrama ve yazma gibi. Yine de tek bir test zekanın tüm alanlarını kapsamaz ve testler değerlendirdikleri yetenekler açısından farklılaşırlar.
Ölçü bağıntılı geçerlik; bir testin aynı nitelikleri ölçtüğü bilinen başka bağımsız ölçülerle ilişki göstermesine denir. Zekayla ilgili olarak en bilinen bağımsız ölçüm okul başarısıdır. Bu ölçüt açısından zeka testlerinin ölçüt bağıntılı geçerliği olduğu söylenebilir.
ZB Testlerine Yönelik Eleştiriler
Zeka testlerine yönelik eleştiriler çoğunlukla içeriklerine ilişkindir. Eleştirmenler zeka testlerinin sınırlı bir aralıktaki yeteneklerle ilgili olduğunu ve çoğunlukla test alma yeteneğini ölçtüğünü ileri sürmektedir.Ayrıca zeka testlerinin içeriğinin ve uygulamasının beyaz orta sınıfın değerleriyle şekillendiğini ve bu nedenle azınlıklara yönelik ayrımcılığın söz konusu olabileceğini belirtmektedirler. Bu eleştirilerin nedeni, zeka testlerinin sonuçlarına göre bazı öğrencilerin yavaş öğrenenler olarak etkilenmesidir. Dahası zeka testleri güdülenme, heyecan, tutumlar gibi kişinin okulda ve yaşamda başarısını etkileyen diğer faktörlere ilişkin bir şey söylememektedir.
Diğer bir eleştiri de zekanın testlerle dakik olarak ölçülemeyecek kadar karmaşık bir kavram olduğuna işaret etmektedir. Zeka testleri, bireyin performansı üzerindeki sosyal etkileri açıklamayı göz ardı ettiği için de eleştiri konusu olmaktadır. Zeka testlerinden alınan yüksek puan mesleki başarıyı nadiren yordamasına rağmen, bu testlerin kullanılmasına devam edilecektir.
kaynak: "Understanding Psychology"
Okunma Sayısı: 0 / Yorum Sayısı: 0
Bu yazıya daha önce yorum yapılmamış ?